مسقطات تکلیفمسقطات تکلیف، امور موجب سقوط تکلیف است. ۱ - تعریفمسقطات تکلیف، هر آن چیزی است که موجب سقوط تکلیف می‌شود. سقوط تکلیف از راه‌های مختلفی انجام می‌شود: ۱. سقوط تکلیف، به سبب انجام ماموربه و موافقت با آن؛ ۲. سقوط تکلیف به سبب عصیان مکلف نسبت به ماموربه و انجام مرادف آن؛ برای مثال، اگر کسی از زوال شمس تا غروب آفتاب ، نماز ظهر را نخواند، تکلیف ادایی او نسبت به امر به نماز ظهر ساقط می‌شود؛ البته وظیفه او نسبت به قضای نماز، تکلیف دیگری است (که با دلیل دیگری ثابت می‌شود)؛ ۳. سقوط تکلیف به سبب از بین رفتن موضوع آن؛ برای مثال، انسان مسلمان ، به تجهیز ، تکفین و تدفین میت مسلمان، مکلف است، ولی اگر قبل از تجهیز، آن میت طعمه حریق شده و خاکستر گردد، موضوع تکلیف منتفی شده و تکلیف انسان مسلمان هم ساقط می‌گردد؛ [۱]
کفایة الاصول، فاضل لنکرانی، محمد، ج۲، ص (۳۳۹-۳۳۸).
۴. سقوط تکلیف به سبب عجز از انجام آن، البته به شرط آن که به اختیار نباشد. [۴]
تحریر الفصول، ذهنی تهرانی، محمد جواد، ج۲، ص۹۶۰.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۳۴، برگرفته از «مسقطات تکلیف». |